Çelik İş İskelelerinin Üretimi

İskeleler, taşıyıcı iskele ve iş iskelesi olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunların üretim aşamaları aynıdır. Kullanılacakları yere ve taşıyacakları yük kapasitesine göre üst başlıkları değişmektedir.

İş iskelesi, yapıda malzemelerin yüksek kısımlara çıkartılması ve üzerinde emniyetle çalışılması için kullanılan yardımcı elemanlardır. Bu elemanların yapılmış olduğu çelik malzemenin kimyevi birleşimi aşağıda verilmiştir.

 

Karbon (C)	≤ % 0,20 m/m
Silis (Si)	≤ % 0,30 m/m
Fosfor (P)	≤ % 0,05 m/m
Kükürt (S)	≤ % 0,05 m/m
Azot (N)	≤ % 0,009 m/m

 
Çelik iş iskelelerin yapım kuralları, TS 8539'da ve TS 8481'de verilmektedir. Buna göre kullanılan çelik borunun et kalınlığı 3,2 mm veya 4 mm olması gerekmektedir. Çelik boruların et kalınlıkları aşağıda verilmiştir. İskelelerin üretiminde de teleskobik dikmelerdeki işlemler uygulanmaktadır.

 

Boyutlar	Tip (mm)
	3,2 mm	4,0 mm
Et Kalılınlığı	3,2 mm	4,0 mm
Dış Çap	48,3	48,3
İç Çap	≥ 37,7	≥ 37,7
Boy	önceden belirtilmektedir.

 

İş iskelelerinin de korozyona karşı ya boyanmış ya da galvanizlenmiş olması gerekmektedir. İş iskelesinin oluşturulmasında aşağıdaki elemanlar kullanılmaktadır: 
 

Önerilen Makale: Çelik profil malzemeler ve uygulamaları hakkında detaylı bilgi almak için çelik kare profil sayfamızı ziyaret etmenizi tavsiye ederiz.
 

Bu elemanların görevi sırası ile; 

Sabit Ayak 

Saçtan yapılmış bir plaka üzerine kaynatılmış, dikmeleri içten veya dıştan kavrayan, borudan meydana gelen ve iskeleden gelecek yüklerin daha geniş bir alana yayılmasını sağlayan elemanlardır. Buna firmalarca düz pabuç da denilmektedir. Düzgün zeminlerde kullanılmaktadır. Boru çapı 42, 48, 61 mm malzeme kalınlığı 2,5 mm'dir. Bu eleman 25 cm boyundadır.

Ayarlı Ayak 

Çelik iş iskelesinin kurulacağı yerin kot farkını gidermek için dişli mil üzerinde sifero somunu bir elemandır. Bu eleman 25 cm boyunda, 59-60 mm'lik borudan imal edilmektedir.
 
Düz Bağlantı 

Dikmeler arasına yatay olarak konan ve karşılıklı iki dikmeyi birbirine bağlayan elemanlardır. Bu borular 250 cm boyunda ve 48,3 mm çapında çelik borudan yapılmaktadır. Bu yatay elemanların baş tarafına 4 mm kalınlığında kurtağzı denilen bağlantılan sağlayan elemanlar, kaynak ile birleştirilmektedir.
 
Pano 

Belirli bir yükseklik ve genişlikte düz bağlantılı ve dikmelerin birbirine kaynak edilmesi ile meydana gelen yük taşıyıcı elemanlardır. Bunlar en fazla 2.00 m yükseklikte 0,70 m-1,20 m genişliğinde 3,2 mm veya 4 mm kalınlığındaki borulardan kaynaklı olarak üretilmektedir.
 
Pim 

Pano üzerinde kaynaklı dioganol (çarpraz) ve düz bağlantıların bağlanabilmesi için kullanılan bir elemandır. 

Çapraz (Diagonal) 

Çelik iş iskelesinde yanal deplasmanlara karşı koymak iskele yapısını rijitleştirmek için kullanılan elemanlardır. Bunların boyutları iskelenin alt ve üst köşesini bağlayacak boyda yapılmalıdır. Bağlantıları sağlayan, her iki başta bulunan kurtağzı başlıkları 4 mm kalınlığında ve dönerli üretilmektedir. Buradaki kamalar 7 mm kalınlığındadır. Uzunlukları 3.00 m, 2.50 m, 2.00 m ve 1.50 m dir.

Korkuluk 

Çelik iş iskelesi üzerinden, işçilerin düşmesini engelleyen elemanlardır. En üst katta bulunan korkuluklar en az 1.00 m boyunda ve yine TS 8481'de belirtilen 3,2 veya 4 mm çaplı borudan yapılmalıdır. 

Ara Parça 

İskelenin son katında iskele başlangıç, bitim veya ara noktalarında geçişleri önleyen elemanlardır. En üst katta yan kenarlardan veya aralarda kullanılan elemanların eni pano genişliğinde, boyları ise en az 1.00 m olan çerçeve şeklinde 3,2-4 mm'lik borudan yapılmaktadır. 

Sabit Kelepçe 

İskele borularının bağlantıları sağlayan elemanlardır. Bu kelepçeler yekpare gövdeli olarak imal edilmelidirler. Borularda olduğu gibi galvaniz veya boya ile korozyona karşı korunmaktadır.
 
Hareketli Kelepçe 

İskele montajında her türlü açı altındaki bağlantıları sağlayan elemanlardır. 

Dıştan Bağlantı 

Çelik iskelede; yatay boruların, birbirine eklemelerini sağlayan elemanlardır. 

İçten Bağlantı 

İskelede düşey boruların düşeyde birbirine tespit edilmesinde kullanılan ara elemanlardır.

Kiriş Altı Kelepçesi 

İskelenin dik bağlantılarında kullanılan ve dikey yükleri taşıyan ara elemandır. 

Başlık 

Kamalı çelik iskele sisteminde ayarlı ayak üzerinde bulunan ve yıldız göbeğinin monte edilmesini sağlayan bir elemandır. 

Yıldız Göbek 

Arakasların (yatay elemanların) kamalar ile bağlantılarını sağlayan bir elemandır.

Çalışma Platformu 

İşçilerin iskele üzerinde yürümelerini ve çalışmalarını sağlayan perfore saçtan veya çelik çerçeveli ahşap kalaslardan meydana gelen bir elemandır. Çalışma platformları, panolar arasındaki mesafeye uygun, başlarında en az iki adet kancası bulunan delikli saçtan yapılmaktadırlar. Böylece herhangi bir yağmur veya nem durumunda işçilerin ayaklarının kayması engellenmektedir. Bunlar, 26 veya 36 cm eninde 150-200-225- 250-300 cm boylarında 1,5 mm yekpare saçtan kıvrılmış profil takviyeli olarak üretilmektedirler. 

Dikey Bağlantı Elemanı

45 mm çapında, 3 mm kalınlığında veya 60 mm çapında, 3 mm kalınlığında üretilmektedirler. Elemanların bağlantılan yapılan flanşlı başlık, 0,50 m veya 1,00 m aralıkla yerleştirilerek 2 ayrı tipte üretilmektedirler. 0.50-1.00-1.50, 2.00, 2.50 ve 3.00 m boylarında üretilmektedir. Bu delikli flanş başlık 9 mm kalınlığında yuvarlak olarak üretilmektedir. Firmaların iskele üretiminde kullandıkları malzeme kalınlıkları TS 8481'e yakın olmasına rağmen TS' ye uygun olmayan üretim yapan firmalar da bulunmaktadır. Kullanılan bu elemanlar ile değişik yüksekliklerde iskeleler kurulmaktadır. Elemanların sökülüp takılması çok kolaydır böylece işçilik açısından da kazanç sağlanmaktadır. Çelik boruların ömürleri çok fazla olduğu için kullanım sayılan da oldukça yüksektir. İskele altına takılan tekerlekler ile iskele yürür hale getirilmektedir. 

İş iskelelerinde başka bina içinde sıva yapımında kullanılan portatif iç sıva iskeleleri bulunmaktadır. Bunlarda yine aynı boru malzeme ve makinalar kullanılarak üretilmektedir. Üretilen borular belirli noktalarda birleştirilerek üzerlerine çalışma platformlara yerleştirilmektedir. Bu iskelelerin bazıları da korkuluklu üretilmektedir.

İş iskelelerinde ayrıca duvara veya iskeleye monte edilen konsol (çıkma) iskeleler de bulunmaktadır. Bunlar da 3,2 mm veya 4 mm borudan 60 mm çapında üretilmektedirler. Boyları 0,65 m-0,75 m- 0,95 m dir. Bunlar bina çıkıntılarında (balkon ve saçak gibi) kullanılmaktadırlar.