Malzemelerin yorulma dayanımının saptanması için eksene paralel doğrultuda mekanik veya elektrolitik olarak parlatılmış düzgün deney parçaları kullanılır. Çentik duyarlılığının araştırılması için de; çentik katsayıları belirli deney parçalarından yararlanılır. Günümüzde kullanılan deney makinaları çekme, çekme-basma, çevresel eğme, ileri geri ve burma yanından bileşik zorlamaları da mümkün kılmaktadır. Bu makinaların deney frekansları yapılarına bağlı olarak 500 ile 15,000 dev./dak. arasındadır. Söz konusu aralık için; çelikten yapılmış düzgün parçaların yorulma dayanımları frekansa bağlı değildir. Ancak hafif metallerde ve çentikli çelik parçalarda yorulma davranışı frekansla değişir ve bu değişim süreli yorulma durumunda daha fazladır. Deney parçası örneğin asit içermeyen bir yağda soğutulmazsa, ısınma nedeniyle zamanından önce çatlayabilir. Süreli yorulma; frekansın çok düşük veya çok yüksek olması, çeliklerde de düz veya çentikli tüm parçaların yorulma ömürlerinin azalmasına neden olur.
Önerilen Makale: Çelik profil malzemeler ve uygulamaları hakkında detaylı bilgi almak için
hea çelik profil fiyatları sayfamızı ziyaret etmenizi tavsiye ederiz.
Yorulma dayanımı normal olarak Wöhler yöntemiyle bulunur. Bu yöntemde malzeme; biçim ve yüzey kalitesi bakımından tümüyle aynı olan deney parçalarının her biri aralıksız şekilde ve farklı seviyelerde zorlanarak kırılmanın oluştuğu çevrim sayıları saptanır. Bir deney serisi için genellikle 6 — 15 adet parça gereklidir. Belirli bir deney parçası için başlangıçta ayarlanan yanılma zorlaması deney sırasında değiştirilemez, yani tek kademede yorulma deneyi söz konusudur. Buna karşın çok kademeli yorulma deneyinde zorlama sistematik olarak deney sırasında değiştirilir. Her bir zorlama kademesi belirli çevrim sayılan arasında sabit kalır. Zorlamaların sırası istenildiği gibi seçilebilir. Yani giderek artabilir, azabilir veya karışık olabilir. Sadece iki zorlama seviyesinin bulunduğu deneyler, iki kademeli yorulma deneyi olarak adlandırılır.
Yorulma deneyi zaman zaman durdurulursa; düzgün deney parçalarında toparlanma görülür. Böylece aralıksız olarak yapılan deneyden daha yüksek yorulma dayanımları elde edilir. Çentikli deney parçalarında malzeme bünyesindeki değişik mekanizmalara bağlı böyle bir toparlanma olayının etkisi görülmez. Deneyin amacı malzeme ve deney makinasına göre yük ve şekil değiştirme genellikle kontrol edilir ve bu büyüklükler gerilme veya birim şekil değişimi değerlerine dönüştürülür. Wöhler yönteminde bir deney serisinde tüm parçalar için gerilme "aort" veya alt gerilim "salt" sabit tutularak her deneyin aynı gerilme genliği "og" seçilir. İlk deney parçası genellikle akma sınırına yakın olacak şekilde yüksek düzeyde zorlanır. Daha sonraki deney parçalarına ise gittikçe azalan daha düşük zorlama yükleri uygulanarak kırılma çevrim sayısının çok yüksek değerlere ulaşması sağlanır.
Yorulma dayanımından daha büyük gerilme geriliklerinin bir süre uygulanmasının muhakkak hasara veya diğer bir deyişle yorulma dayanımının azalmasına yol açacağı söylenemez. Hasar çizgisi; yorulma dayanımı üzerinde bir gerilmenin daha sonra aynı parçada yorulma dayanımına eşit bir gerilmede kırılma meydana gelmeme koşuluyla en çok kaç çevrim sayısı taşıyabileceğini göstermektedir.
Wöhler eğrisinin dağılma bandı ile hasar çizgisinin güvenli olarak saptanabilmesi için çok sayıda deney yapılarak istatistiki değerlerin elde edilmesi gerekir.
