Soğuk haddeleme işlemleriyle imal edilecek olan çelik çubuklar, önce sıcak haddeleme işlemine uygun boyutlarda sıcak haddelenir. Sıcak haddeleme uygulanan çubuklar daha sonra kabuk soyma yöntemleriyle veya bir kalıptan geçirerek çekme yöntemiyle soğuk haddelenmiş çubuklara dönüştürülür. Kabuk çıkartma işlemlerinden önce sıcak haddelenmiş çubuklara asitte temizleme uygulanabilir, kalıptan geçirilerek çekilecek olan çubuklara ise bu yüzey temizleme işlemi mutlaka uygulanır.
Hemen hemen bütün metaller soğuk çekilebilir. Bunun sonucunda da, malzeme özelliklerinde değişmeler olur. Bununla birlikte, çekme işlemi uygulamasındaki bozulmaların oranlarının uygun seçimiyle elde edilecek ürün özellikleri arzu edilen şekilde ayarlanabilir. Lüzumlu özellikler daha sonradan yapılacak ısıl işlem uygulamaları ile de sağlanabilir.
Soğuk haddelenmiş çelik çubuklar; sıcak haddelenmiş çelik çubukları bir kalıptan çekerek veya taşlama yöntemiyle veya soyma yöntemiyle üretilirler. Uygulanan üretim yöntemlerine bağlı olarak soğuk haddelenmiş çelik çubuklar 4 temel sınıfta toplanır:
Soğuk çekme çubuklar,
Kabuk soyulmuş + parlatılmış çubuklar.
Soğuk çekilmiş + taşlanmış + parlatılmış çubukları.
Kabuk soyulmuş + taşlanmış + parlatılmış çubuklar.
Bunların grupların arasında en çok kullanılan soğuk çekme çelik çubuklardır. Soğuk çekilmiş + taşlanmış + parlatılmış çubukların, çekme ve akma dayanımları ile talaşlı işlenebilirlikleri, soğuk çekme çubuklarına göre daha yüksektir. Ayrıca boyut toleransları, daha dar aralıklar içindedir.
Kabuk soyulmuş ve parlatılmış çubuklar ekseri sıcak haddelenmiş çubukların mekanik özellikleri ile aynı özellikler taşır, fakat yüzey düzgünlükleri pek de iyi değildir. Aynı biçimde kabuk soyulmuş + taşlanmış + parlatılmış çubuklar ise çok daha üstün yüzey düzgünlüğüne, dar boyut toleranslarına ve doğruluğa sahiptir. Bu nedenle de, en ince uyumlu transmisyon milleri gibi miller bunlardan yapılır.
%0,55 C’dan daha fazla karbon içeren çelikler soğuk haddelenmiş çubuk olarak imal edilemezler. Çünkü bunlara soğuk haddeleme işlemleri ancak tavlandıktan sonra uygulanabilir; bu durum ise üretim maliyeti artırır.
Soğuk çekme uygulaması, düşük karbonlu çeliklerin talaşlı işlenebilirlik özelliğini iyileştirir. Lakin orta ve yüksek karbonlu çeliklere olumlu bir katkısı yoktur. Bunun için bu tip çeliklere talaşlı işlemleri geliştirmek için küreleştirme ısıl işlemi yapılır.
Soğuk olarak çekilmiş karbonlu çelik çubukların çok büyük bir bölümü soğuk haddelenerek üretilir. Bu işlemle karbonlu çeliklerin mekanik özellikleri yükseltilir. Lakin alaşımlı çeliklere soğuk çekme daha çok yüzey durumunu iyileştirmek ve boyutsal doğruluk sağlamak için kullanılır. Soğuk haddelenmiş alaşımlı çeliklere ısıl işlem uygulandığında soğuk haddeleme işleminin kazandırdığı mekanik özellikler yitirilmiş olur. Bunların seçiminde bu hususlara dikkat edilmelidir.
Soğuk haddelenmiş çelik çubuklar arasında, mekanik özellikleri açısından seçilenler soğuk çekme çubuklardır. Soğuk çekme çubukların çekme ve akma dayanımları sıcak haddelenmiş çubuklarınkine oranla çok yüksektir. Bunun nedeni, soğuk işlem ile oluşturulan ‘işlem sertleşmesi’ ya da ‘pekleşme’ diye bilinen olgudur.
Soğuk haddelenmiş çubukların yüzey kusurları, görsel yöntemlerle kolaylıkla belirlenemez. Bu nedenle, standart nitelikli ve olağan nitelikli soğuk haddelenmiş çubukların yüzeyleri yüzey kusurlarından arındırılmış durum istendiğinde, belli oranda yüzeyden talaş alınır. Yalın karbonlu çelik çubuklar için talaş alma derinliği, çubuk kesitinin her 1.50 mm için 0.025 mm. ya da toplam 0,25 mm’nin hangisi daha büyükse; kolay işlenebilir (otomat) çelik çubuklar için ise bu değerler her 1.590 mm için 0.038 mm ya da toplam 0,38 mm’nin hangisi daha büyükse o verilir.
Standart nitelikli çubuklar, en yaygın kullanılan türlerdir. Bunlar özel nitelikli sıcak haddelenmiş çelik çubuklardan üretilirler, yüzey kusurlarından arındırılmışlık aranmaz, fakat aşırı düzeyde birikinti bulunmamalıdır.
Kısıtlı nitelikli (A) çubuklar, (RRA) simgesiyle gösterilir ve standart nitelikli karbonlu çelik çubukların özelliklerine ek olarak özel sertleşebilirlik, özel sağlamlık (gaz boşlukları ve birikim azlığı) ve özel yüzey düzgünlüğü koşullarından birini taşırlar.
Kısıtlı nitelikli (B) çubuklar, (RRB) simgeleriyle tanınır ve bir öncekilere benzer fakat, özel seçimli en az karbonsuzlaşma, özel bileşim vb. nitelik koşullarından iki tanesini ek koşul olarak taşır.
Soğuk dövme nitelikli (A) ve soğuk sıkma nitelikli (A) çubuklar basma yöntemleriyle ortası delik ya da dolgun profillerin üretimi için seçilir. Kısıtlı soğuk işlem nitelikli çubuklar en ağır soğuk bozunma işlemlerinin uygulanacağı yerlerde seçilir. En üstün kaliteli soğuk haddelenmiş çelik çubuklar bunlardır. Bunlar gibi, aks mili nitelikli, tüfek namlusu nitelikli vb. tür nitelikte, çubuk türleri de üretilmektedir.
